ابومحمد بدرالدین حسین اهدلابومحمد بدرالدین حسین بن صدیق ۵۰ -۰۳ق/۴۴۶- ۴۹۸م، صوفی، فقیه، محدث، ادیب و نحوی بود. ۱ - معرفی اجمالیوی در «ابیات حسین»، واقع در یمن متولد شد، در همان‌جا پرورش یافت، [۱]
سخاوی، محمد، الضوءاللامع، ج۱، ص۴۴، بیروت، ۳۴۹ق.
[۲]
عیدروسی، عبدالقادر، النور السافر، ج۱، ص۷، بیروت، ۴۰۵ق/۹۸۵م.
سپس به شهرهای مختلف سفر کرد و از محضر استادان بسیاری بهره برد. او فقه را از عالمانی چون ابوبکر بن قصیص و ابوالقاسم بن عمر بن مطیر در ابیات حسین، و ابراهیم بن ابی‌القاسم جمعان در مراوغه، و عمرالفتی در زبید فرا گرفت و ادب را نزد علی بن زین شرجی آموخت. استادان‌ِ او در نحو نیز ابوبکر بن قصیص و علی احمر بودند. [۳]
سخاوی، محمد، الضوءاللامع، ج۱، ص۴۴_۴۵، بیروت، ۳۴۹ق.
[۴]
عیدروسی، عبدالقادر، النور السافر، ج۱، ص۷، بیروت، ۴۰۵ق/۹۸۵م.
۲ - سفر به مکه و مدینهبدرالدین در ۷۲ق/۴۶۷م برای گزاردن حج به مکه رفت و مجاور شد. وی در آن‌جا در مجالس قاضی برهانی و قاضی محیوی حاضر می‌شد و سرانجام از برهانی اجازه یافت. در مدینه نیز از محضر ابوالفرج مراغی، و پس از آن در یمن از محضر یحیی عامری بهره برد. [۵]
سخاوی، محمد، الضوءاللامع، ج۱، ص۴۵، بیروت، ۳۴۹ق.
[۶]
عیدروسی، عبدالقادر، النور السافر، ج۱، ص۷، بیروت، ۴۰۵ق/۹۸۵م.
حسین بن اهدل در مکه هم‌نشین سخاوی بود و تصانیف او را کتابت، و سپس قرائت می‌کرد. [۷]
سخاوی، محمد، الضوءاللامع، ج۱، ص۴۵، بیروت، ۳۴۹ق.
وی همچنین از سخاوی روایت کرده، و قصیده‌ای نیز در مدح او سروده است. نجم بن فهد و عیدروسی اشعار بسیاری از حسین بن اهدل نقل کرده‌اند. [۸]
سخاوی، محمد، الضوءاللامع، ج۱، ص۴۵، بیروت، ۳۴۹ق.
[۹]
عبدالقادر عیدروسی، النور السافر، ج۱، ص۸_۹، بیروت، ۴۰۵ق/۹۸۵م.
چنین به نظر می‌رسد که حسین در اواخرِ عمر به جرگه صوفیان پیوسته، و به عرفان روی آورده بوده است. [۱۰]
سخاوی، محمد، الضوءاللامع، ج۱، ص۴۵، بیروت، ۳۴۹ق.
۳ - وفاتوی در بندر عدن از دنیا رفت و در همان‌جا به خاک سپرده شد. [۱۱]
ابن‌قاسم، غایة الامانی فی اخبار القطر الیمانی، ج۱، ص۲۴، به کوشش سعید عبدالفتاح عاشور، قاهره، ۳۸۸ق/۹۶۸م.
۴ - آثار و تألیفاتآثار منسوب به او این‌هاست: ۱. ارتیاح الارواح فی ذکرالله الکریم. ۲. الفتاح، که نسخه‌ای از آن در رامپور موجود است. ۳. المولدالشریف، که نسخه‌ای از آن در کتابخانه احقاف نگاهداری می‌شود. [۱۲]
فهرست الکتب المخطوطه بمکتبة الاحقاف بتریم، المرکز الیمنی للابحاث الثقافیه، ج۱، ص۶، صنعا، ۹۸۸م.
ابراهیم‌خلیل زبیدی خلاصه‌ای از شروح این کتاب را گرد آورده که نسخه‌ای از آن در کتابخانه ظاهریه موجود است. [۱۳]
ظاهریه، خطی، ج۱، ص۲۱.
۵ - پانویس
۶ - منبعدانشنامه بزرگ اسلامی، مرکز دائرة المعارف اسلامی، برگرفته از مقاله «بنی‌اهدل»، ج۱۲، ص۳۰. |